عکاسی اچ دی آر یکی از تکنیک های کاربردی و مهم در شرایط نوری پرکنتراست است. در این مطلب سعی کردم آموزش کاملی از این تکنیک کاربردی را به شکلی قابل درک ارائه کنم.
از زمان اختراع دوربین و هنر عکاسی تا به امروز تکنیک های مختلفی کشف شده. تکنیک پانوراما، ضدنور، هایپرفوکال، نوردهی طولانی، اچ دی آر و … برخی از این تکنیک ها هستند.
این تکنیک ها در حقیقت روشهای مختلف عکاسی برای تهیه عکسهای مناسب تر و یا خلاقانه هستند. مثلا با استفاده از تکنیک لانگ اکسپوژ یا نوردهی طولانی می توان عکس خلاقانه ای از حرکت ابرها تهیه کرد. یا اگر لنز واید در اختیار نداشته باشید با استفاده از تکنیک پانوراما موفق می شوید عکسی فوق واید از یک منظره تهیه کنید.
تکنیک اچ دی آر چیست؟
واژه HDR مخفف عبارت (High Dynamic Range) به معنای محدوده داینامیک بالا است. تکنیک اچ دی آر پروسه ای است که کمک می کند عکسی با تعادل نوری استاندارد از سوژه های پرکنتراست تهیه کنید.
اچ دی آر شیوه ای از عکاسی است که کمک می کند در موقعیت های پر کنتراست عکسهای بهتری بگیرید. شاید بپرسید شرایط نوری نامناسب یعنی چه؟ برای عکاسی از بعضی سوژه ها در فضای باز (مثل عکاسی معماری یا عکاسی منظره) شرایط نور مختلفی را تجربه می کنید.
عکاسی اچ دی آر در چه شرایطی کاربرد دارد؟
نور خورشید در ساعات مختلف روز متفاوت است، در ساعات اولیه و انتهای روز نور خورشید ملایم و کم کنتراست است. اما ساعات میانه روز شدت نور باعث ایجاد سایه های تند می شود. این سایه ها در مقابل فضاهایی که در معرض نور مستقیم خورشید هستند کنتراست شدیدی ایجاد می کنند.
نورسنجی متعادل عکسها در این شرایط کاری سخت و گاه نشدنی است. معمولا در این شرایط سعی می کنید نقطه ای مناسب برای نورسنجی پیدا کنید تا با تنظیمات صحیح دوربین بتوانید عکسی با شرایط نوری متعادل ثبت کنید. اینکار را شاید بتوانید با دوربین های مدیوم فرمت که داینامیک بالایی دارند انجام دهید. اما اکثر دوربین های اس ال آر در شرایط پرکنتراست توانایی ثبت تک عکسهای قابل قبول را ندارند. دوربین های اس ال آر جدید از این لحاظ بهبود پیدا کرده اند و جزئیات بیشتری از نقاط تاریک را در اختیار شما قرار می دهند، اما رنج های متوسط اس ال آر در این زمینه ضعیف عمل می کنند و جزئیات مناسبی از فضاهای سایه ثبت نمی کنند.
اگر دوربین شما بتواند جزئیات زیادی را در سایه و نقاط تاریک یک عکس ارائه دهد، قدر دوربینتان را بدانید چون دامنه دینامیکی بالایی دارد.
در این شرایط تکنیک عکاسی اچ دی آر به کمک شما می آید. اچ دی آر کمک می کند سوژه های جذاب در شرایط پرکنتراست را از دست ندهید و عکسهایی با گستره داینامیکی بالاتر بین نقاط تاریک و روشن تهیه کنید.
عکسهای اچ دی آر چطور تهیه می شوند؟
ساخت عکسهای اچ دی آر در سه مرحله اصلی انجام می شود که هر کدام اهمیت خود را دارند:
- تهیه چند عکس با نوردهی مختلف
- ترکیب عکسها و ساخت عکس اچ دی آر واحد
- ویرایش عکس اچ دی آر تهیه شده
عکس های HDR در حقیقت ترکیبی از چند عکس با نوردهی مختلف از یک سوژه ثابت هستند. این عکسها در نهایت توسط نرم افزارهای ویرایش عکس به یک تک عکس با فضای نوری متعادل تبدیل می شوند. برای تهیه عکس های اچ دی آر به نکات مهمی باید توجه کنید تا بتوانید عکس HDR حرفه ای تهیه کنید.
بیشتر بخوانید: هر آنچه از عکاسی لنداسکیپ باید بدانید (بخش اول)
برای عکاسی اچ دی آر به چه ابزارهایی نیاز داریم؟
برای عکاسی اچ دی آر غیر از دوربین و لنز به سه پایه عکاسی و نرم افزار مناسب هم نیاز دارید. دوربین عکاسی شما بهتر است از قابلیت اتو برکتینگ (Bracketing Auto Exposure) برخوردار باشد. بعضی دوربین ها امکان تهیه ۳ عکس و بعضی ۵ عکس برکتینگ را به شما می دهند. اکثر اوقات ۳ عکس برای ساخت عکس HDR کافی است.
اما اگر دوربین شما این ویژگی را نداشت هم می توانید عکسهای لازم را تهیه کنید. کافیست بعد از ثبت هر عکس یک استاپ نوردهی را تغییر دهید. سه پایه در این شرایط کمک می کند کادر و ترکیب را ثابت نگه داشته و با تنظیمات متفاوت نورسنجی، عکسهایی با نورهای مختلف ثبت کنید. در نهایت با ترکیب این عکسها یک فتو اچ دی آر خواهید داشت.
مراحل تهیه عکسهای اچ دی آر
برای عکاسی اچ دی آر باید در موقعیتی که نور زیاد باعث ایجاد سایه های پرکنتراست شده قرار بگیرید. این شرایط در عکسهای منظره، معماری و حتی فضاهای داخلی که نورهای مصنوعی شدید وجود دارد اتفاق می افتد. برای درک بهتر موضوع من عکاسی از یک منظره پرکنتراست در یک روز آفتابی را مثال می زنم. باید فضایی را برای عکاسی انتخاب کنید که از سایه های شدید و نقاط پرنور برخوردار باشد.
برای شروع باید دوربین را بروی سه پایه قرار داده و کادر بندی کنید. عکسهای اچ دی آر را در شرایط پرنور بدون سه پایه هم می توانید تهیه کنید. اما باید دوربین را برای تمام ۳ یا ۵ عکس بدون حرکت نگه داشته و از سرعت شاتر بالا استفاده کنید. من همیشه از سه پایه استفاده می کنم، مبنای ادامه آموزش هم اینطور در نظر می گیرم. بعد از کادر بندی مطمئن شوید دوربین و سه پایه شما در موقعیت مطمئن و محکمی قرار دارد. حالا بروی نقطه مدنظر فوکوس کنید و لنز را از حالت اتوفوکوس خارج کنید. اینکار را برای ثابت بودن فوکوس در تمام عکسهای مورد نیاز برای ساخت اچ دی آر باید انجام دهید.
بیشتر بخوانید: جامع ترین آموزش ترکیب بندی در عکاسی | قوانین و تکنیک ها
تنظیمات نورسنجی برای تهیه عکس های اچ دی آر
برای تهیه عکسهای اچ دی آر تنظیمات دیافراگم، سرعت شاتر و ایزو را به این ترتیب تنظیم کنید. اگر شرایط نوری مناسب است ایزو را برای کاهش نویز بیشتر از ۱۰۰ انتخاب نکنید. منوی دوربین را بروی گزینه اولویت دیافراگم قرار دهید تا دیافراگم ثابت باشد. دیافراگم را بین اعداد ۸ تا ۱۱ تنظیم کنید. همانطور که بارها در مطالب قبلی توضیح دادم این محدوده دیافراگم بیشترین شارپنس را خواهد داشت. فراموش نکنید برای ثبت جزئیات بیشتر، عکسهای خود را با فرمت Raw تهیه کنید.
در مرحله بعد از منوی دوربین گزینه اتوبرکتینگ را فعال کنید. بعد از فعال کردن این گزینه باید اختلاف نوردهی هر عکس را یک استاپ تنظیم کنید. اگر ویژگی اتوبرکتینگ دوربین شما قابلیت تهیه ۳ عکس داشته باشد با فشردن دکمه شاتر ۳ عکس متوالی با نورسنجی های متفاوت ثبت می شود. دقت کنید تا پایان ثبت ۳ عکس دکمه شاتر را رها نکنید.
تهیه عکسهای اچ دی آر با استفاده از نورسنجی دستی
حالا فرض کنیم دوربین شما گزینه اتوبرکتینگ نداشت. در این مواقع تغییر نورسنجی عکسها را باید دستی برای هر عکس انجام دهید. باید دکمه اصلی دوربین بروی اولویت دیافراگم باشد و تنها با استفاده از سرعت شاتر چند عکس نورهای مختلف بگیرید. سرعت شاتر را برای عکس اول طوری تنظیم کنید که یک استاپ از نورسنجی نرمال کمتر باشد، عکس اول را بگیرید و مجدد سرعت شاتر را برای نورسنجی نرمال تغییر دهید. عکس بعد را بگیرید و مجدد سرعت شاتر را برای یک استاپ نورسنجی بیشتر تنظیم کنید و عکس آخر را هم ثبت کنید. اما گاهی اوقات هم نیاز هست تا ۲ استاپ اختلاف نوری برای عکسها قائل شوید.
عکسهای اچ دی آر با چند فریم تهیه می شوند؟
شاید بخواهید با ۵ و یا حداکثر ۹ شات عکس اچ دی آر خود را بسازید. عکسهای بیشتر جزئیات بیشتری در اختیار شما قرار می دهد اما هر چه تعداد عکسها بیشتر باشد دقت شما در ثبت و ویرایش عکس ها باید بالاتر باشد. بهترین انتخاب ۳ تا ۵ شات برای ساخت یک عکس اچ دی آر استاندارد است.
برای درک بهتر موضوع به ۳ عکسی که من قبلا تهیه کردم دقت کنید. یک عکس تقریبا آندراکسپوژ هست، عکس بعد نسبتا نرمال و عکس آخر تقریبا اوراکسپوژ ثبت شده. این همان چیزی است که شما برای ساخت یک عکس HDR نیاز دارید.
حالا باید عکسهای تهیه شده را به سیستم کامپیوتر خود منتقل کرده و توسط یک نرم افزار مناسب به عکسی واحد تبدیل کنید. نرم افزارهای مختلفی برای ساخت عکس اچ دی آر وجود دارد، اما بهترین نرم افزارها که عکاسان حرفه ای استفاده می کنند محدود به گزینه های زیر است.
- نرم افزار فتوشاپ
- نرم افزار ادوب کمرا را
- نرم افزار لایتروم
- نرم افزار فتومتیکس
نرم افزارهای معرفی شده بهترین گزینه ها برای ساخت و ویرایش در عکاسی اچ دی آر هستند. هر ۴ نرم افزار امکانات و تنظیمات خاصی برای ساخت عکس HDR در اختیار شما قرار می دهند. انتخاب بین این نرم افزارها بستگی به میزان تسلط شما دارد. خروجی عکس این نرم افزارها معمولا یکسان نیست و هر کدام از الگوریتم خاص خود برای ترکیب عکسها استفاده می کند. خیلی از عکاسان از نرم افزار فتومتیکس برای ساخت اچ دی آر استفاده می کنند و عکس نهایی را توسط فتوشاپ یا لایتروم ویرایش می کنند. انتخاب من ترکیب ادوب کمرا را با نرم افزار فتوشاپ هست. این دو نرم افزار خیلی خوب به هم لینک هستند و گزینه های خوبی برای ساخت و ویرایش عکسهای اچ دی آر دارند.
مراحل تولید و ویرایش عکسهای اچ دی آر
در عکاسی اچ دی آر مراحل ساخت و ادیت همانقدر مهم هستند که تهیه عکسها اهمیت دارد. باید با دقت و دوری از اغراق عکسها را ویرایش کنید. همانطور که گفتم من از نرم افزار Camera Raw برای ساخت و از Photoshop برای ویرایش عکس اچ دی آر استفاده می کنم. برای شروع باید عکسهای تهیه شده را با ادوب کمرا را باز کنید. اگر عکسها با فرمت خام باشند از طریق نرم افزار ادوب بریج می توانید همگی را انتخاب و با انتخاب گزینه open in camera raw در نرم افزار کمرا آنها را باز کنید. اما اگر از ادوب بریج استفاده نمی کنید عکسها را در فتوشاپ انتخاب و open کنید. فایل های خام در فتوشاپ بصورت اتوماتیک به نرم افزار Camera Raw منتقل می شوند.
بعد از اینکه عکسها در نرم افزار کمرا را باز شد با فضایی مشابه عکس زیر مواجه می شوید. برای ترکیب عکسهای تهیه شده و ساخت عکس اچ دی آر ابتدا باید عکسها را انتخاب کنید. با نگه داشتن کلید CTRL عکسها را انتخاب کرده و از منوی گوشه راست یکی از عکسها گزینه ی Merge to HDR را بزنید.
تنظیمات کمرا را برای ساخت عکس اچ دی آر
با انتخاب این گزینه کادر محاوره ای HDR Merge Preview نمایان می شود. در بخش اصلی این کادر نتیجه ترکیب ۳ عکس را مشاهده می کنید و در سمت راست هم دو گزینه دیده می شود. گزینه اولِ آپشن (Align Image) برای تنظیم قرار گیری عکسها روی هم است که باید تیک آن را بزنید و گزینه دوم تغییرات این گزینه ها را مستقیم بروی عکس نشان می دهد.
در بخش بعد یعنی Deghost با یک منوی باز شونده و یک گزینه تیک دار Show Overlay مواجه هستید. عملکرد این بخش مربوط به سوژه های متحرک در یکی از عکسهاست. تصور کنید یک پرنده بصورت اتفاقی در یکی از ۳ عکس ثبت شده بود، این گزینه انتخاب شما برای نگه داشتن یا حذف پرنده از عکس نهایی است. اما باید بدانید این گزینه همیشه عملکرد صحیح ندارد و شاید مجبور شوید در ویرایش نهایی پرنده را حذف کنید.
خوب بعد از انجام تنظیمات، دکمه Merge در پایین کادر محاوره ای را بزنید. با اینکار کادر دیگری باز می شود که باید محل ذخیره عکس را مشخص کنید. فرمت عکس اچ دی آر ساخته شده DNG است که مشابه فایل RAW بصورت خام است. بعد از ذخیره عکس، مجددا صفحه اصلی نرم افزار ظاهر شده و عکس اچ دی آر در کنار ۳ عکس اولیه دیده می شود. حالا باید مراحل ویرایش را در این محل و با استفاده از منوهای مختلف نرم افزار انجام دهید.
تنظیمات مختلف وایت بالانس، نور، کنتراست، کنترل رنگها، حذف نویز اضافه و افزایش شارپنس که همگی به شکلی اصولی باید انجام شود. آموزش ویرایش عکسها با نرم افزار Adobe Camera Raw مبحث تخصصی و گسترده ای هست که در آموزش عکاسی اچ دی آر نمی گنجد، اما در ادامه مراحل کلی ویرایش عکس های اچ دی آر را توسط این نرم افزار توضیح می دهم.
ویرایش در عکاسی اچ دی آر با نرم افزار Adobe Camera Raw
برای شروع ابتدا از منوی Basic برای تنظیمات طراز سفیدی، نور، کنتراست و رنگ استفاده کنید. در این بخش گزینه های مختلفی می بینید، بخش اول مربوط به تنظیمات طراز سفیدی است. بخش دوم تنظیمات نور، کنتراست، درخشندگی نور، کاهش یا افزایش سایه ها و ریکاوری نقاط پرنور است. در بخش بعد می توانید بافت ها و لبه های سوژه ها را برجسته کنید و غبار احتمالی موجود در عکس را کاهش یا افزایش دهید.
در بخش بعدی امکان افزایش یا کاهش اشباع رنگها را خواهید داشت. از طریق منوی بعدی (Curve) امکان بازیابی نقاط تیره یا روشن و همچنین افزایش یا کاهش کنتراست را دارید.
منوی بعدی (Detail) برای تنظیمات شارپنس و کاهش نویز در نظر گرفته شده. با استفاده از منوی بعدی (Color Mixer) امکان تنظیمات اشباع رنگها، درخشندگی رنگها و تغییرات محدود رنگ بصورت موضعی را خواهید داشت.
منوی بعدی (Color Grading) کاربردهای مختلف دارد اما بهترین گزینه برای تغییر تم رنگی عکس است. در بخش بعدی با استفاده از منوی آپشن (Option) باید مشکلات رنگی و پرسپکتیو لنز را اصلاح کنید. و در پایان در صورت ضرورت از منوی (Geometry) برای اصلاح افق عکس، کراپ گوشه ها و تغییر اسکیل عکس استفاده کنید.
نرم افزار Adobe Camera Raw امکانات و گزینه های متعدد دیگری هم در اختیار شما قرار می دهد. استفاده از همه این گزینه ها برای ویرایش عکسها لازم نیست. منوهای معرفی شده در این مطلب تنظیمات کافی برای ویرایش عکس اچ دی آر را در اختیار شما قرار می دهد. نکته مهم این است که نباید در استفاده از این تنظیمات زیاده روی کنید. استفاده غیر اصولی از تنظیمات ویرایش باعث می شود عکس شما از حال نرمال و استاندارد خارج شده و ظاهری سورئال پیدا کند.
نکات مهم در عکاسی اچ دی آر
- از سه پایه برای تهیه عکسهای اچ دی آر استفاده کنید.
- برای عکاسی اچ دی آر از دوربینی استفاده کنید که ویژگی اتوبرکتینگ داشته باشد.
- برای تهیه عکسهای اچ دی آر باید از دیافراگم ثابت برای تمام عکسها استفاده کنید.
- مود دوربین را برای ثابت نگهداشتن دیافراگم بروی Av اولویت دیافراگم قرار دهید.
- در عکاسی اچ دی آر فاصله کانونی تمام عکسها را باید یکسان در نظر بگیرید.
- برای ثابت نگه داشتن فاصله کانونی از فوکوس دستی استفاده کنید.
- برای ساخت و ویرایش عکسهای اچ دی آر از نرم افزارهای فتوشاپ، لایتروم یا فتومتیکس استفاده کنید.
- از ویرایش بیش از حد عکسهای اچ دی آر خودداری کنید.